جوسازی علیه خانه موزه سیمین و جلال؟! - مجله فوتبال دوستان

رضا توسلی با اشاره به درخواست خارج از ضابطۀ یک گروه فیلم ساز برای حضور در این خانه موزه با هدف ساخت فیلمی داستانی درباره سیمین دانشور و جلال آل احمد و جوسازی هایی که علیه این مجموعه، پس از مخالفت با حضور آن ها راه افتاد در گفت وگو با خبرنگاران، ماجرا را این گونه توضیح داد: یک گروه فیلم ساز از صدا و سیما که قصد ساخت فیلمی داستانی درباره سیمین و جلال را داشت به این مجموعه مراجعه کرد و درخواست داشت در فضای داخلی این خانه، فیلمش را بسازد. تاکید شد با توجه به ضوابط و مقررات موجود، این اقدام ممنوع بوده؛ چرا که سبب تعطیلی موزه و آسیب رسانی خواهد شد، بنابراین با حضور آن ها در فضای داخلی خانه مخالفت کردیم.

او یادآور شد: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در سال 1396 ضوابطی را معین نموده که مطابق آن، ساخت فیلم های داستانی و سینمایی در مجموعه های تاریخی و موزه ها ممنوع است. ما هم به این ضابطه استناد کردیم.

توسلی ادامه داد: آن گروه فیلم ساز پس از مخالفت ما، سعی کرد از مبادی دیگری راه را تسهیل کند. به معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران مراجعه کردند که خوشبختانه با خردمندی این معاونت، در نامه ای خطاب به خانه موزه سیمین و جلال نوشته شد طبق ضوابط اقدام گردد. هرچند این گروه فیلم سازی ابتدا به ما گفتند معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران با استقرار آن ها در خانه موزه سیمین و جلال موافقت نموده است، اما پس از پیگیری متوجه شدیم در نامه تاکید شده است طبق ضوابط اقدام گردد. ما هم طبق ضوابطِ موجود به این گروه فیلم سازی اجازه ندادیم از فضای داخلی خانه استفاده کند.

او اعلام کرد: اصلا خوب نیست وقتی اقدامی خلاف قانون است و ضابطه ای برای آن وجود دارد، از راه ها و منابع دیگر برای دور زدن ضوابط استفاده گردد.

توسلی در ادامه گفت: گروه فیلم ساز سپس اصرار کرد که از تِراس خانه به علت نوستالژی ای که دارد برای برداشت یک سکانس در فیلم استفاده کند که چون تراس در فضای بیرونی خانه قرار داشت و آسیب رسانی نداشت، موافقت کردیم. بعد که گروه فیلم ساز مستقر شد درخواست های دیگری را مطرح کردند، مثلا از آشپزخانه استفاده نمایند برای برداشت سکانسی که سیمین چای می ریزد و یا مثلا اتومبیلی را که متعلق به جلال آل احمد بوده داخل حیاط خانه بیاورند و همین طور درخواست های دیگر، که ما با ادامه کار آن ها مخالفت کردیم. عوامل گروه گفتند چطور می گردد از تراس و حیاط فیلم گرفت، اما نمایی از داخل خانه نداشت. پیشنهاد کردیم لوکیشن آن را در جای دیگری اجاره نمایند و شبیه سازی نمایند، اما گفتند برای این کار باید 200 تا 300 میلیون تومان پول بدهد، درحالی که برای استفاده از خانه موزه سیمین و جلال هیچ هزینه ای پرداخت نمی کردند. ما هم برای حفاظت از این خانه موزه ضابطه ای داریم و اصرار داریم به آن متعهد بمانیم.

او اضافه نمود: وقتی ما به گروه فیلم ساز اجازه ورود به خانه موزه را ندادیم، جوسازی آن ها هم آغاز شد و با این محتوا فیلمی گرفتند که سیمین و جلال را به خانه خودشان راه نمی دهند. بعضی از عوامل هم در برابر مخالفت و مقاومت ما گفتند قانون برای شکستن است. یا مثلا می گفتند در چند کشور سابقه فیلم برداری از موزه ها را دارند و هیچ کجا چنین محدودیتی نداشتند. ما که از مقررات آن کشورها و موزه های آن اطلاع نداریم، اما این جا خودمان آیین نامه و ضابطه معینی درباره عکس برداری و فیلم برداری در موزه ها داریم که باید به آن متعهد باشیم.

مدیر خانه موزه سیمین و جلال گفت: تا جایی که ضابطه و مقررات اجازه می داد با آن گروه فیلم سازی مساعدت کردیم، ولی از بیم آسیب رسانی به فضای داخلی خانه و با توجه به مقررات و ضوابط، نمی توانستیم چنین اجازه ای به آن ها بدهیم.

احمد محیط طباطبایی ـ رییس ایکوم ایران (کمیته ملی موزه ها) ـ که پیش تر نسبت به حضور پرشمار گروه های فیلم سازی خارج از ضوابط و مقررات معترض شده و این اقدام را اکیدا ممنوع و غیرضروری دانسته بود، درباره ماجرای تازه گروه فیلم سازی در خانه موزه سیمین و جلال به خبرنگاران گفت: این مجموعه یک خانه موزه است که اتفاقا یکی از برترین خانه موزه های ایران به شمار می آید، همه آن چه در این خانه وجود داشته به همان شکل حفظ شده و در جای خود قرار گرفته است، بنابراین حضور بازدیدنماینده زیاد و یا گروه های فیلم ساز آسیب رسانی زیادی دارد. حالا بعضی جوسازی می نمایند و یا بهانه می آورد که در کاخ گلستان و سعدآباد هم گروه های فیلم سازی مستقر می شوند و این جا که خانه سیمین و جلال است، به هیچ وجه حرف و قیاس درستی نیست. ارزش یک کتاب در خانه سیمین و جلال کمتر از کوچکترین اشیای موجود در کاخ سعدآباد و گلستان نیست.

او ساخت فیلم های داستانی در موزه ها و مجموعه های تاریخی را خلاف ضوابط دانست و توضیح داد: براساس شیوه نامه کلی ایکوم جهانی (کمیته موزه ها) و همین طور آیین نامه ای که سال 1382 در ایران تهیه شد، ضوابط عکس برداری و فیلم برداری در موزه ها و مجموعه های تاریخی کاملا معین است. هرچند در دوره ای این ضوابط به محاق برده شد، اما همچنان وجود دارد و قابل استناد است و برای حفاظت از این بناها باید به آن متعهد بود. بنابراین آن چه درباره خانه موزه سیمین و جلال گفته شده فقط یک جوسازی است که به هیچ وجه اقدام تاییدشده و درستی نیست؛ چرا که در مرحله نخست، حضور این گروه ها حق مردم را برای بازدید از این مجموعه تاریخی ضایع می نماید و بدون آسیب رسانی به بنا هم نخواهد بود.

خانه موزه جلال و سیمین (Simin & Jalal Museum House) خانه شخصی این زوج نویسنده بوده که به دست جلال آل احمد و هنگامی که همسرش سیمین در حال تحصیل در رشته زیباشناسی دانشگاه استنفورد بود، ساخته شد. روایت شده جلال آل احمد با بودجه کلی 5 هزار تومان که 3 هزار تومان آن را هم قرض گرفته بود، این خانه را ساخت. گفته شده جلال مستقیما در کار ساخت خانه مشارکت داشته است. او در نامه هایی که برای همسرش می فرستاد، از درد دست هایش در هنگام سنگ تراشیدن و آسیب هایی که به جسمش وارد شده، تعریف نموده بود. تزئینات این خانه هنوز هم مثل زمانی است که صاحبان اصلی در آن زندگی می کردند.

خانه سیمین و جلال سال 1383 در لیست آثار ملی ایران ثبت شد و شهرداری تهران این خانه را به قصد تبدیل به موزه در سال 1393 خرید. درحال حاضر وسایل زندگی، تمام آثار این دو نویسنده و بعلاوه مدارک شخصی آن ها در این خانه نگهداری می گردد که حضور گروه های فیلم سازی و حتی تعداد پرشمار بازدیدنماینده، حفاظت از این آثار را دچار چالش خواهد نمود.

فراوری و ساخت فیلم های سینمایی و داستانی در امکان تاریخی طبق ضوابط سال 1393 ممنوع شده است. این اتفاق پس از آن رخ داد که ساخت سریال معمای شاه به کاخ گلستان خساراتی را وارد کرد.

رییس وقت اداره امور فرهنگی روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ـ سال 1396 درباره حضور گروه های فیلم سازی در این سال ها با وجود ممنوعیت، تصریح نموده بود: متقاضیان در موارد استثنا اگر از هر مرجعی مجوز بگیرند، خلاف دستورالعمل ابلاغی عمل نموده اند.